Λόγος, γλώσσα, ομιλία: μια πολύπλευρη λειτουργία, αντικείμενο της έρευνας και εργαλείο της επιστήμης, της τέχνης, της τεχνικής – πεδίων που ασχολούνται με τον λόγο ως επικοινωνία, ως σύνολο λειτουργιών, ως πολύπλοκη δομή, ως εργαλείο, και εντέλει με την παθολογία του. Για να υπάρξει σε βάθος κατανόησή του και για να μελετηθούν οι σχέσεις λόγου, γλώσσας, ομιλίας και του εγκεφαλικού τους υποστρώματος, θα πρέπει οι απόψεις των πεδίων αυτών να βρεθούν σε επαφή, και να συζητήσουν μεταξύ τους ο νευρολόγος, ο γλωσσολόγος, ο κειμενολόγος, ο αφηγηματολόγος, ο ψυχολόγος, ο ψυχίατρος, ο λογοθεραπευτής. Ωστόσο, το οξύμωρο είναι ότι για να μιλήσουν για τον λόγο, οι επιστήμες, οι τεχνικές, οι τέχνες χρησιμοποιούν, η καθεμιά για λογαριασμό της, τη δική της γλώσσα, δύσκολη, δυσμετάφραστη, που συχνά οδηγεί σε παρερμηνείες και παρεξηγήσεις, εμποδίζοντας το ζητούμενο αυτής της ανταλλαγής: μια πολύπλευρη προσέγγιση, μια σφαιρική, διεπιστημονική κατανόηση και, άρα, τη δυνατότητα χρήσης μεθόδων και αποτελεσμάτων άλλων κλάδων.

Τα κείμενα του ανά χείρας τόμου βασίζονται στις προφορικές παρουσιάσεις που έγιναν την ακαδημαϊκή περίοδο 2007-8, στο πλαίσιο των «Συναντήσεων για τον Λόγο», τις οποίες οργάνωσε η Νευροψυχολογική Μονάδα της Νευρολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών: μουσικοί, γλωσσολόγοι, συγγραφείς, μαθηματικοί, ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, φυσιολόγοι και γιατροί πραγματεύτηκαν τον λόγο από τη σκοπιά της τέχνης ή της επιστήμης τους. Οι «Συναντήσεις» έδωσαν βήμα στις διαφορετικές προσεγγίσεις τους, στοχεύοντας στην ανάπτυξη ενός διαλόγου ανάμεσα σε γνωστικά πεδία που παραμένουν στεγανά και επιχειρώντας να συμβάλουν στην καθιέρωση μιας κοινής γλώσσας, μιας κοινής ορολογίας, που θα επιτρέψει στις επιστήμες του λόγου να κατανοήσουν η μια την άλλη και να συνομιλήσουν σε βάθος για το αντικείμενό τους.

Περιέχονται τα κεφάλαια:

– Ιστορία της γλωσσολογίας – Ιστορία της αφασιολογίας

– Επικοινωνία και γλώσσα

– Γλωσσολογική και νευρογλωσσική προσέγγιση του λόγου

– Γλωσσική ανάπτυξη – Ψυχική ανάπτυξη

– Αμφισημία στον λόγο των σχιζοφρενών

– Γλώσσα και συναίσθημα – Γλώσσα χωρίς συναίσθημα

– Η ανάγνωση

– Ο μηχανισμός της άρθρωσης. Φωνητική παραγωγή

– Δομή της γλώσσας: Η σύνθεση των λέξεων

– Λόγος και χρώμα

– Μιχαήλ Μητσάκης: Ψυχοπαθολογική, φιλολογική και νευρογλωσσική προσέγγιση

– Περιοχή Broca – Αφασία Broca

– Λόγος και μουσική

– Λόγος, μαθηματικά, εγκέφαλος

– Λειτουργική απεικόνιση του λόγου

– Λόγος του θεάτρου, λόγος του κινηματογράφου

– Λόγος και συνείδηση

Οι συγγραφείς:

  • Ο Λάζαρος Ταξιάρχου είναι καθηγητής των Βασικών Νευροεπιστημών και Πρόεδρος του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το University of Rochester (M.Sc.) και το Indiana University-Purdue University (Ph.D.) των Ηνωμένων Πολιτειών, όπου υπηρέτησε ως Καθηγητής της Νευρολογίας και της Νευροπαθολογίας, καθώς και ως σύμβουλος του Υπουργείου Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών. Είναι ιδρυτικό μέλος και εταίρος της Αμερικανικής Εταιρείας Νευροεπιστημών των Η.Π.Α. και αιρετό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Εταιρείας για τις Νευροεπιστήμες. Για τις ερευνητικές του συμβολές έχει τιμηθεί από την Αμερικανική Εταιρεία Νευροπαθολόγων, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των Η.Π.Α. και το Ίδρυμα Μποδοσάκη. Στο συγγραφικό του έργο συγκαταλέγονται οι μονογραφίες “Neural transplantation in cerebellar ataxia” (Springer Verlag, 1997) και “Dopaminergic neurom transplantation in the weaver mouse model of Parkinsons disease” (Kluwer Academic, 2002). Στη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχουν περισσότερες από 1300 παραπομπές στο έργο του.
  • Ο Αθανάσιος Αϊδίνης είναι Επίκουρος Καθηγητής Πρώτης Ανάγνωσης και Γραφής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπούδασε στην Παιδαγωγική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο τμήμα Child Development and Learning του Institute of Education University of London και διδακτορικό στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Το ερευνητικό του έργο εστιάζεται στην ανάπτυξη των μεταγλωσσικών ικανοτήτων, της ανάγνωσης και της γραφής, καθώς και στη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Οι εργασίες του έχουν παρουσιαστεί σε συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχουν δημοσιευθεί τόσο σε ελληνικά όσο και σε διεθνή περιοδικά και συλλογικούς τόμους.
  • Ο Διονύσης Γούτσος διδάσκει ως αναπληρωτής καθηγητής στον Τομέα Γλωσσολογίας (Τμήμα Φιλολογίας) του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σπούδασε γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στα Πανεπιστήμια του Strathclyde και του Birmingham στη Μεγάλη Βρετανία. Έχει διδάξει επίσης στο Πανεπιστήμιο του Birmingham και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Έχει δημοσιεύσει, μόνος του ή σε συνεργασία, τα βιβλία “Modeling Discourse Topic”, “Κείμενο και επικοινωνία”, “Ο λόγος της μετάφρασης: Ανθολόγιο σύγχρονων μεταφραστικών θεωριών”, “Discourse Analysis: An Introduction”, “Η ελληνική ως ξένη γλώσσα: Από τις λέξεις στα κείμενα”, αλλά και πλήθος γλωσσολογικών άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά. Συμμετείχε επίσης στην επιστημονική επιμέλεια βιβλίων όπως: “La communication touristique. Approches discursives de l identite et de l alterite”, “The Sociolinguistics of Cyprus”, “Ο κόσμος των κειμένων”, “Η ελληνική γλώσσα στην Κύπρο από την αρχαιότητα ως σήμερα”. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα κινούνται στις περιοχές της κειμενογλωσσολογίας και της ανάλυσης λόγου, καθώς και στην ανάπτυξη και επεξεργασία ηλεκτρονικών σωμάτων κειμένων.
  • Ο Ι. Ευδοκιμίδης είναι αναπληρωτής καθηγητής νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
  • Ο Απόστολος Δοξιάδης γεννήθηκε το 1953 στο Μπισμπέιν της Αυστραλίας, αλλά μεγάλωσε και ζει στην Αθήνα. Σε ηλικία δεκαπέντε ετών έγινε δεκτός στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης για να σπουδάσει μαθηματικά, ενώ συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στα εφαρμοσμένα μαθηματικά στην Ecole Pratique des Hautes Etudes στο Παρίσι. Ο Απόστολος Δοξιάδης έχει γράψει 4 μυθιστορήματα.
  • Ο Ντένης Ζαχαρόπουλος είναι ιστορικός και κριτικός της τέχνης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 11 Ιουνίου 1952. Τελείωσε το Λεόντειο Λύκειο το 1970 και παράλληλα σπούδασε μουσική και ιστορία της μουσικής στο Ωδείο Αθηνών. Σπούδασε σύγχρονη φιλολογία και αισθητική στο Πανεπιστήμιο της Αιξ-αν-Προβάνς, κοινωνιολογία της τέχνης και σημαντική των αναπαραστατικών συστημάτων στην Ανωτάτη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών στο Παρίσι. Ανώτατο δίπλωμα κοινωνικών επιστημών με τον J. Cassou, το 1976. Μεταπτυχιακό στην ιστορία και θεωρία της τέχνης με τους L. Marin, H. Damish και G. Genette, το 1980. Παρακολούθησε συστηματικά το διδακτορικό σεμινάριο φιλοσοφίας και αισθητικής του L. Marin από το 1980 έως το 1985. Από το 1986 μέχρι το 1991 δίδαξε στην Ανωτάτη Σχολή Εικαστικών Τεχνών της Γενεύης· από το 1986 μέχρι το 1993 στη Μεταπτυχιακή Σχολή του Εθνικού Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης, “Le Magazin”, της Γκρενόμπλ· από το 1992 μέχρι το 1996 εκλέχτηκε ομότιμος καθηγητής της Ακαδημίας Καλών Τεχνών της Βιέννης και διευθυντής του Ινστιτούτου Σύγχρονης Τέχνης. Δίδαξε ως καθηγητής στο Μεταπτυχιακό της Rijksacademie van Beeldende Kunsten, στο Άμστερνταμ, και ως έκτακτος καθηγητής στη Hochschulle fur Kunst und Gestaltung της Βέρνης. Από το 2002 διδάσκει ιστορία της τέχνης και μουσειολογία στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου του Αιγαίου, στη Μυτιλήνη.
  • Ο Αλέξης Καλοκαιρινός γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1964. Σπούδασε κλασική φιλολογία στην Αθήνα και σημασιολογία με τον Oswald Ducrot στο Παρίσι. Διδάσκει θεωρητική γλωσσολογία στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής. Είναι πρόεδρος της Εταιρείας Κρητικών Ιστορικών Μελετών, στην οποία υπάγεται το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.
  • Ο Ηλίας Δ. Κούβελας είναι Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών, όπου διετέλεσε Καθηγητής Φυσιολογίας και Διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσιολογίας. Μετεκπαιδεύτηκε στο University College (Λονδίνο), ως υπότροφος του Συμβουλίου της Ευρώπης, και στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας. Έχει εργαστεί ως Ερευνητής στα Πανεπιστήμια Harvard, UCSF, Οξφόρδης και ΝΥU. Είναι μέλος της Dana Alliance for Brain Initiatives και διετέλεσε μέλος του Εθνικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου Έρευνας. Οι ερευνητικές του δραστηριότητες εστιάζονται στη μελέτη των εκφυλιστικών νόσων του εγκεφάλου, των νόσων Huntington και Parkinson και στις σχετιζόμενες διαταραχές του λόγου, καθώς και στις σχέσεις εγκεφάλου και συνείδησης.
  • Η Μαρία Κακαβούλια γεννήθηκε στην Αθήνα (1956), σπούδασε νεοελληνική φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και θεωρία λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Birmingham της Αγγλίας. Δίδαξε νεοελληνική λογοτεχνία και γλώσσα στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου της Γερμανίας και από το 1996 διδάσκει υφολογία ρητορική και θεωρία της αφήγησης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Έχει εκδώσει το βιβλίο Interior monologue and its discursive formation in M. Axiotis “Δύσκολες νύχτες” (Universitat Munchen 1992). Έχει δημοσιεύσει κριτικά άρθρα, δοκίμια και κριτικές βιβλίου στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα σε συλλογικούς τόμους, περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων.
  • Η Μαρία Θεοδωροπούλου σπούδασε νέα ελληνική φιλολογία και γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Είναι τακτική ερευνήτρια στο Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας και ειδική επιστήμονας στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του ΑΠΘ. Ασχολείται ερευνητικά με τη σχέση ψυχισμού και γλώσσας.
  • Ο Αθανάσιος Καράβατος είναι ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής στο ΑΠΘ. Διετέλεσε Διευθυντής της Α΄ Ψυχιατρικής Κλινικής του ΑΠΘ [1998-2007]. Είναι εκδότης του περιοδικού “Σύναψις” (τριμηνιαία Επιθεώρηση Ψυχιατρικής, Νευροεπιστημών και των Επιστημών του Ανθρώπου).
  • Ο Πέτρος Μάρκαρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1937. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1965 με το θεατρικό έργο “Η ιστορία του Αλή Ρέτζο”. Δραματουργός, μεταφραστής, μελετητής του έργου του Μπέρτολτ Μπρεχτ και σεναριογράφος του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Εκτός από τέσσερα θεατρικά έργα, έχει γράψει δύο αστυνομικά μυθιστορήματα, το “Νυχτερινό δελτίο” (1995) και το “Άμυνα ζώνης” (1998) [σ.σ.: ακολούθησαν τα μυθιστορήματα “Ο Τσε αυτοκτόνησε” (2003), “Βασικός μέτοχος” (2006), “Παλιά, πολύ παλιά” (2008), “Ληξιπρόθεσμα δάνεια” (2010), “Περαίωση” (2011), με τη μεσολάβηση της συλλογής διηγημάτων “Αθήνα, πρωτεύουσα των Βαλκανίων” (2004)]. Στα μυθιστορήματά του κεντρικός ήρωας είναι ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος, ένας συντηρητικός ως προς τις ιδέες και τις συνήθειες πενηντάρης, που έχει ως χόμπι την ανάγνωση λεξικών. Πρόκειται για έναν συνεπή επαγγελματία διώκτη του εγκλήματος που πρωταγωνιστεί σε νουάρ ιστορίες. Παντρεμένος με μιαν ήσυχη, απλοϊκή γυναίκα, πατέρας μιας ανήσυχης ερωτικά φοιτήτριας, δεν έχει καμιά σχέση ή ομοιότητα με τον Ηρακλή Πουαρό της Αγκάθα Κρίστι ούτε βέβαια με τον Φίλιπ Μάρλοου του Ρέημοντ Τσάντλερ. Θυμίζει όμως αμυδρά τον αστυνόμο Μαιγκρέ του Ζορζ Σιμενόν και είναι κατά κάποιον τρόπο ο διάδοχος του εμβληματικού αστυνόμου Μπέκα, ήρωα του Γιάννη Μαρή, του εισηγητή της αστυνομικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα τη δεκαετία του 50, ενός σημαντικού συγγραφέα, άγνωστου στο παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό. Στα μυθιστορήματα του Μάρκαρη είναι έντονοι οι απόηχοι από την κατάρρευση των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, καθώς κάποιοι ήρωες του, είχαν πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με πρόσωπα των κρατικών μηχανισμών εκείνων των καθεστώτων.
  • Ο Γιώργος Μπαμπινιώτης γεννήθηκε το 1939 στην Αθήνα. Απόφοιτος του 9ου Γυμνάσιου Αρρένων Αθηνών, σπούδασε φιλολογία στην Φιλοσοφική Αθηνών από όπου πήρε το πτυχίο του το 1962. Συνέχισε τις σπουδές του σε Ελλάδα και εξωτερικό και σε λιγότερο από 10 χρόνια είχε γίνει καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπηρέτησε σε διάφορες θέσεις του Τμήματος Φιλολογίας, ενώ το 2000 εκλέχθηκε Πρύτανης του Πανεπιστημίου, θέση την οποία κατέχει μέχρι σήμερα. Ο Γιώργος Μπαμπινιώτης έχει ευρεία επιστημονική δράση και πλούσιες δραστηριότητές, με πάμπολλες συνεργασίες. Μεταξύ άλλων, είναι πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Αρσακείων – Τοσιτσείων Σχολείων, Πρόεδρος της Γλωσσικής Εταιρείας των Αθηνών, τακτικός συνεργάτης της εφημερίδας “Το Βήμα” και επιστημονικός συντάκτης τηλεοπτικών εκπομπών στην Κρατική Τηλεόραση. Στο πλούσιο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται δεκάδες βιβλία, ανάμεσα τους το “Λεξικό για το Σχολείο και το Γραφείο”, το “Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας” και η πολύ πρόσφατη “Γραμματική της Νέας Ελληνικής”.
  • Ο Ηλίας Παπαθανασίου είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Λογοθεραπείας του Τ.Ε.Ι. Πάτρας και Επιστημονικός Συνεργάτης της Πανεπιστημιακής ΩΡΛ Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι πτυχιούχος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης, του τμήματος Φυσικοθεραπείας του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης και του τμήματος Λογοθεραπείας του University College London. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στις επιστήμες της υγείας στο St. Georges Hospital Medical School και διδακτορικό στο Institute of Neurology, University of London. Είναι μέλος της επιστημονικής επιτροπής των περιοδικών “Aphasiology”, “Folia Phoniatrica et Logopedica”, και “Communication Disorders Quarterly”. Το 2008 το Royal College of Speech and Language Therapists του απένειμε τον τίτλο του Fellow.
  • Ο καθηγητής Ανδρέας Κ. Παπανικολάου γεννήθηκε το 1950 στο Μούλκι Κορινθίας. Το 1972 πήρε πτυχίο ψυχολογίας από το Πανεπιστήμιο Ζαβιέρ (Xavier) και το 1978 διδακτορικό δίπλωμα στην ψυχολογία από το Πανεπιστήμιο του Νοτίου Ιλινόις. Στη συνέχεια δίδαξε επί δύο χρόνια στο Πανεπιστήμιο Ζαβιέρ και στο Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι, ενώ από το 1980 εργάζεται στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Χιούστον, όπου διευθύνει το Κέντρο Κλινικών Νευροεπιστημών. Το 2002 ίδρυσε το θερινό Ινστιτούτο Προχωρημένων Σπουδών της Διεθνούς Νευροψυχολογικής Εταιρίας, το οποίο και διευθύνει. Έτυχε αρκετών διακρίσεων και χρηματοδοτήθηκε από τα ΝΙΗ, ΝSF και άλλους κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς των ΗΠΑ για τις έρευνες του σχετικά με την επιληψία, τις αναπτυξιακές διαταραχές, την πλαστικότητα του εγκεφάλου και την απεικόνιση των εγκεφαλικών μηχανισμών των νοητικών λειτουργιών, τις οποίες διεξάγει στα δύο εργαστήρια μαγνητοεγκεφαλογραφίας του Ιατρικού Κέντρου του Χιούστον. Δημοσίευσε πλήθος ερευνητικών εργασιών και αρκετά βιβλία με θέματα τόσο τεχνικά και κλινικά όσο και θεωρητικά.
  • Ο Δημήτρης Ν. Πλουμπίδης είναι αναπληρωτής καθηγητής ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, επικεφαλής του Κέντρου Κοινοτικής Ψυχικής Υγιεινής Βύρωνα-Καισαριανής. Το συγγραφικό και ερευνητικό έργο του στρέφεται γύρω από την ιστορία της ψυχιατρικής, της ψυχανάλυσης και της ψυχοπαθολογίας, την άσκηση της ψυχιατρικής μέσα στον κοινωνικό ιστό, και την ψυχο-κοινωνική αποκατάσταση των ασθενών.
  • Ο Αθανάσιος Πρωτόπαπας ήταν κύριος ερευνητής στο Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου ως τον Ιούνιο του 2010, οπότε διορίστηκε αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κατέχει πτυχίο Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών, μεταπτυχιακούς τίτλους μηχανικού και γνωσιακών επιστημών, και διδακτορικό γνωσιακών επιστημών του Πανεπιστημίου Brown. Εργάστηκε στις Η.Π.Α. στην ανάπτυξη λογισμικών παρέμβασης για παιδιά με γλωσσικές διαταραχές και για ηλικιωμένους με νοητική έκπτωση. Στην Ελλάδα έχει αναπτύξει λογισμικά ανίχνευσης μαθησιακών δυσκολιών. Διδάσκει γνωσιακή επιστήμη, μνήμη-μάθηση και υπολογιστικά μοντέλα σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Το ερευνητικό του έργο εστιάζεται στην αντίληψη της ομιλίας και την ανάγνωση, με ιδιαίτερη έμφαση σε ψυχο-γλωσσολογικές διεργασίες και μηχανισμούς μάθησης.
  • Η Αγγελική Ράλλη είναι καθηγήτρια γλωσσολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Σε διάφορες περιόδους διετέλεσε προσκεκλημένη καθηγήτρια στα πανεπιστήμια των πόλεων Αmsterdam, Tilburg, Torino, Montreal (University of Montreal, McGill, UQAM), Τοronto (UoT), Vancouver (SFU), Columbus (Ohio State University). Έχει κάνει ειδικευμένες σπουδές γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Montreal (Bachelor, Master, Ph.D.). Κατά τη διάρκεια των σπουδών της, ήταν πρώτη υπότροφος του κρατικού ιδρύματος υποτροφιών του Καναδά (Social Sciences and Humanities Research Council) και της τοπικής κυβέρνησης του Quebec (1978-1983). Το 1999 έλαβε την τιμητική διάκριση “Faculty Enrichment Award” της καναδικής κυβέρνησης. Μιλά άριστα τρεις ξένες γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά), ενώ έχει γνώσεις Ισπανικής, Γερμανικής και Ρωσικής. Είναι μόνιμη συνδιοργανώτρια των συνεδρίων “Mediterranean Morphology Meeting” (1997, 99, 2001, 03, 05) και “Modern Greek Dialects and Linguistic Theory” (2000, 04), έχει οργανώσει το Διεθνές Θερινό Σχολείο Γλωσσολογίας (“Thermi International Summer School in Linguistics”, 1999), και συμμετέχει ενεργά σε διεθνείς επιστημονικές συναντήσεις που άπτονται των ενδιαφερόντων της. Ασχολείται ερευνητικά με τη μορφολογία, τη σχέση της μορφολογίας με τη σύνταξη και τη φωνολογία, την ανάπτυξη μορφολογικών επεξεργαστών (υπολογιστική γλωσσολογία), το νοητικό λεξικό και τη μορφοφωνολογία των νεοελληνικών διαλέκτων. Διηύθυνε ή διευθύνει ελληνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα και συνεργάστηκε ή συνεργάζεται με διεθνή προγράμματα ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων. Είναι κριτής σε διεθνή περιοδικά και ανήκει στην επιστημονική επιτροπή των περιοδικών “Journal of Greek Linguistics”, “Italian Journal of Linguistics”, “Advances in Language Studies”, “International Journal of Computational Intelligence”, καθώς και του ευρωπαϊκού δικτύου μορφολογίας ENLM (“European Network for Linguistic Morphology”). Έχει περισσότερες από 80 πολυσέλιδες δημοσιεύσεις, αρκετές από τις οποίες σε γνωστά ξένα περιοδικά του κλάδου της γλωσσολογίας.
  • Ο ομότιμος καθηγητής ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Θανάσης Τζαβάρας, γεννήθηκε το 1939 στην Αθήνα, όπου περάτωσε τις εγκύκλιες και ιατρικές του σπουδές. Από το 1965 μέχρι το 1978 έζησε στο Παρίσι όπου μετεκπαιδεύτηκε και εργάστηκε στη νευρολογία-ψυχιατρική, ερεύνησε στο πεδίο της νευροψυχολογίας και μαθήτευσε στην ψυχανάλυση, στο πλαίσιο της Λακανικής Σχολής. Από το 1978 δίδαξε σε διάφορα πανεπιστήμια στην Ελλάδα και από το 1998, ως καθηγητής ψυχιατρικής, αρχικά στο τμήμα Νοσηλευτικής και μετέπειτα στο τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (ΜΙΘΕ) του Παν. Αθηνών. Υπήρξε συνεκδότης της σειράς “Τρίαψις Λόγος”, των εκδόσεων Εξάντας και ήταν μέλος της τετραμελούς Συντακτικής Ομάδας του ψυχαναλυτικού περιοδικού “Εκ των υστέρων” και ιδρυτικό μέλος του περιοδικού “Σύναψις”. Δημοσίευσε περί τα 250 άρθρα στα ελληνικά, γαλλικά και αγγλικά και επιμελήθηκε την έκδοση περίπου τριάντα πέντε βιβλίων. Τελευταία δικά του βιβλία, ήταν: “Αγαπητέ αδελφέ Βασίλειε” (Εξάντας, 1999), “Ψυχανάλεκτα” (Νήσος, 2005), “Ταξίδι από τα Κύθηρα” (Κοινός Τόπος Ψυχιατρικής, 2007), “Οδός Ιπποκράτους” (Πλέθρον, 2011). Το 2006 αποσύρθηκε από την πανεπιστημιακή διδασκαλία, ως ομότιμος καθηγητής. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα, στις 25 Ιανουαρίου 2016, σε ηλικία 77 ετών.